Czym karmić szczura ?
Ziarna zbóż
Oto główny składnik diety szczura. Ziarna zbóż są źródłem węglowodanów, niektórych białek, minerałów i witamin. Zawierają stosunkowo mało tłuszczu, kwasów tłuszczowych i witamin A, D i E. W zarodkach pszenicy występuje tiamina i witamina E. Ziarna które podajemy szczurkom to: pszenica, owies, jęczmień, słonecznik, kukurydza, ryż, płatki owsiane, pestki dyni itp. Szczury jednak niezbyt chętnie jedzą owies oraz jęczmień, dlatego warto podawać je np. w formie płatków, przy czym owsiane mają zdecydowanie bogatszy skład. Spokojnie można eksperymentować z podawaniem przetworzonych ziaren np. robić popcorn pod warunkiem, że nie użyjemy przypraw.
Uwaga! Nie wolno odzwyczajać szczura od karmienia ziarnami - jest to pokarm suchy który pomaga w ścieraniu zębów! Karma kupowana w sklepach zoologicznych często zawiera przeterminowane składniki. Najlepiej więc robić własną mieszankę.
Owoce
To drugi główny element diety szczura. Owoce są głównie źródłem witaminy C. Należy pamiętać, aby unikać podawania skórki i pestek, które mogą być toksyczne. Polecanymi dla szczurów są:
- jabłka i gruszki (nie dawać ogryzków!) - różnorodność smaków i wysoka zawartość witamin;
- banany - są bardzo odżywcze, zawierają węglowodany, błonnik (profilaktyka chorób serca), tłuszcze, białko, witaminy: B1, B2, C, niacynę, substancje mineralne: wapń, fosfor, żelazo, beta-karoten (profilaktyka nowotworów), potas, magnez, selen, miedź, cynk, fluor, mangan i jod;
- brzoskwinie, nektarynki, morele - nektarynki powinny być podawane wyłącznie samiczkom;
- słodkie śliwki - zawierają duże ilości witaminy C;
- winogrona z własnych upraw - zawierają dużo witaminy C i błonnika, poprawiają przemianę materii;
- jagody, porzeczki, agrest, borówki, maliny - zawierają dużo witaminy C;
- wiśnie i czereśnie - poleca się z nich robić soki;
- owoce egzotyczne – granaty, awokado (podawanie awokado przedłuża życie), mango (witaminy z grupy B i witamina A), papaję, persymonę, graviolę (potwierdzone badania na szczurach – działanie antynowotworowe), pitaję, kiwi itd.
Owoce możemy, poza robieniem z nich soków i podawaniem „na surowo” (dokładnie umyte i obrane ze skórki), suszyć i zamrażać. Tracą one wtedy cześć składników odżywczych, ale za to możemy je podawać także w okresie kiedy nie są dostępne.
Nie podajemy natomiast: cytrusów, ponieważ w ich skórce znajduje się substancja rakotwórcza która przedostaje się do owocu.
Warzywa
Warzywa są dobrym źródłem witamin z grupy B. Najlepiej podawać je na surowo (np. cykoria), bo gotowane tracą część witamin. Natomiast bogatym źródłem witaminy A są rośliny korzeniowe które zaleca się podawać po ugotowaniu (np. buraczki). Można podawać:
- ziemniaki - same bulwy, koniecznie oczyszczone i ugotowane bez soli;
- kalafior;
- cykorię;
- kabaczki – obrane;
- ogórki - tylko surowe;
- pomidory - zawierają likopen;
- buraczki;
- warzywa strączkowe - są bogatym źródłem białka roślinnego, witamin z grupy B oraz fosforu – powinny być najpierw ugotowane;
- kapustę - nie podawać w dużych ilościach;
- karczochy – jako dodatek, bo nie zawierają wielu wartości odżywczych;
- marchew - zawiera odżywcze cukry-węglowodany, (m.in. sacharozę i glukozę), białko, liczne karoteny (prowitamina A), olejek lotny, witaminy B1, B2, B6, C, E, H, K, PP oraz wapń, żelazo, miedź i fosfor, a także pektyny;
- seler;
- kalarepę;
- kukurydzę;
- rzepę – zawiera witaminy z grupy B i K;
- brukselkę – gotowaną;
- melony;
- rzodkiew;
- szparagi;
- cukinię i dynię;
- cebulę, czosnek – w formie dodatku;
- arbuzy - mają likopen, czyli substancję wspomagającą leczenie nowotworów, to także doskonały antyutleniacz.
Warzywa można podawać w różnej formie – surowe, gotowane, przeciery itd. Powinny być stałym elementem diety szczura. Nie należy jednak podawać w dużej ilości czosnku ani cebuli - powodują rozpad czerwonych krwinek, co może doprowadzić np. do anemii.
Jaja
Jaja zawierają żelazo, białko i większość witamin (poza witaminą C) oraz węglowodany. Jaja można podawać po ugotowaniu na twardo w całości - szczury mają dodatkowo zajęcie. Można także podawać jajka tylko lekko ścięte, a kupione na wsi (np. przepiórcze) - na surowo. Radzę jednak jajka dawać zaraz przed zmianą ściółki w klatce. Uwaga! Nadmiar jaj może być szkodliwy, ponieważ w białku występuje awidyna, która blokuje przyswajalność biotyny! Poza tym jeśli po zjedzeniu jajka na skórze szczurka pojawiają się małe strupki - możliwe że jest on uczulony!
Mleko i sery
Produkty mleczne zawierają dużo białka, tłuszczów, węglowodanów, wapnia, fosforu oraz witaminy A i witamin z grupy B. Uwaga! Nie podawajmy często produktów mlecznych naszym podopiecznym - mogą spowodować uczulenie - przebiałkowanie (!) jednak szczury bezwłose i wszystkie odmiany niebieskie powinny otrzymywać większą ilość białka i produktów białkowych.
Można podawać również jogurty, zsiadłe mleko, mleko dla kociąt lub mleko w proszku – w małych ilościach.
Tłuszcze i oleje
Tłuszcze są nośnikiem witamin: A, D, E i K. Ponadto posiadają kwasy tłuszczowe wpływające na stan skóry i sierści, a ich brak powoduje świąd. Oleje roślinne są bardziej odżywcze od tłuszczów zwierzęcych. Aby jadłospis był zbilansowany można raz w tygodniu dodawać 2-3 krople oleju do suchej karmy.
Mięso i ryby
Z mięsem jest sprawa sporna - jedni podają je szczurkom, inni nie. Ja jestem przeciwnikiem podawania szczurom mięsa - kupowane w sklepie zawiera wiele sztucznych substancji. Jeśli jednak decydujemy się na podanie powinniśmy je najpierw ugotować, co niestety zabija witaminy z grupy B. Poleca się podawanie mięsa białego (np. kurczak), które jest bardziej lekkostrawne.
Można podawać także mięso zawarte w daniach dla dzieci np. Gerber oraz konserwach dla psów czy kotów – co ważne – dobrych firm – nie zawierają one konserwantów.
Ryby można podawać jako zdrowy dodatek. Ryby zawierają spore ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), głównie omega-3 i wielu innych ważnych substracji, np. fosforu. Bardzo zdrowe są ryby tłuste, czyli łosoś czy makrela.
Zielonki
Każdy szczur przepada za świeżym mniszkiem lekarskim czy kilkoma młodymi źdźbłami trawy. Aby mieć świeże, zdrowe źródło tego typu jedzenia można otworzyć niewielką plantację na naszym parapecie, a w zimie z pewnością znacznie urozmaici to jadłospis naszego zwierzątka. Polecana zielenina:
- szpinak - źródło włókna, witaminy A i C, wapnia, żelaza i potasu, ponadto zawiera luteinę i zeoksantynę (zapobiegają powstawaniu wolnych rodników);
- brokuły;
- cykoria - zawiera witaminy C i B, garbniki i węglowodany oraz jest bogata w mikroelementy;
- pietruszka - zawiera prowitaminę A, witaminę C, żelazo oraz chlorofil;
- koniczyna;
- mniszek lekarski - zawarty w nim beta-karoten zwalcza raka, zawiera także potas i lecytynę, aminokwasy, minerały i pierwiastki śladowe oraz witaminę A;
- liście buraczków;
- perz - redukuje wchłanianie trzech, szkodliwych karcenogenów;
- jęczmień, pszenica i owies - zawierają potas i krzem, usuwa wiele pestycydów z organizmu, między innymi malation i diazynon;
- rzepa - zawiera wapń i magnez;
- owies - zawiera kwas krzemowy, flawonidy, cynk, saponiny i alkaloid aweninę;
- seler - liście zawierają hormony podobne do insuliny, które pobudzają układ pokarmowy i nerwowy;
- kłącza szparagów - zawierają flawonoidy, saponiny, witaminy i minerały (szczególnie sole potasowe);
- karczochy;
- mięta;
- rzeżucha – bogate źródło witaminy C;
-liście babki lancetowatej;
Nie każdą zielonkę szczur z chęcią zje, dlatego można uciekać się do sprytnych trików – np. podawanie sałatek wraz z kaszką lub śmietanką albo miodem.
Kiełki
Ostatnio bardzo popularne w sprzedaży kiełki doskonale urozmaicają dietę i są niezwykle bogate w witaminy, minerały, enzymy i proteiny; wytwarzają przeciwutleniacze i chlorofil. To prawdziwe bogactwo naturalne. Można kupić gotowe lub samemu "wyhodować". Do najpopularniejszych należą: kiełki lucerny, słonecznika, rzodkiewki, brokuł, soczewicy, fasoli mung, pszenicy, kukurydzy, ryżu, teff, koniczyny czy sezamu.
Gałązki
Wskazane jest wkładanie do klatki gałązek drzew owocowych. Delikatna skórka jest bardzo bogata w witaminy. Polecam podawanie gałązek (łącznie z liśćmi) brzozy brodawkowatej, które są bardzo bogate w witaminę C. Można także zaproponować korę 2-3 letniej wierzby.
Dodatki sklepowe
W sklepach zoologicznych można znaleźć kolorowe wafelki, dropsy, czekoladki itp. Pamiętajmy jednak, że najlepsze jedzenie to jedzenie zdrowe, bez barwników i najlepiej z pewnego źródła. Czekoladki i delicje są szczurkowi całkowicie zbędne, bo dużo bardziej wartościowe są np. świeże owoce, a kolby możemy zrobić sami. Jeśli już decydujemy się na kupno dodatków pamiętajmy, że mogą bardzo tuczyć. Kolorowe granulaty znajdujące się w karmach są albo mielone i wyciskane na zimno, albo poddawane "sklejaniu" w temp. 150 stopni - zawierają dużo barwników. Najlepiej nigdy nie dopuścić, aby znalazły się w szczurzym jadłospisie.
Kosteczki i koreczki
W sprzedaży pojawiają się coraz częściej karmy dla szczurów w rodzaju suchej karmy dla kotów - np. KroKant Bogeny. Zawierają one potrzebne składniki i można je podawać jako urozmaicenie. Można podawać także karmę dla psów i kotów - doskonale poprawia stan sierści. Ma to jednak sens jedynie wtedy, gdy karma jest dobrej jakości (dobre karmy to min. Purina, Royal Canin, Eukanuba), ponieważ nie zawierają szkodliwego TVP (teksturowanego białka roślinnego). Warto jednak nadmienić, że szczura nie powinno się karmić wyłącznie taką karmą, ponieważ zawiera dla jego organizmu zbyt dużo białka - postępują tak tylko masowe hodowle - taka dieta daje osiągnąć duże mioty, ale żywotność szczurów jest dużo niższa, niż szczurów karmionych w zbilansowany sposób.
Zioła
Zioła są smacznym i zdrowym dodatkiem. W sklepach zoologicznych możemy kupić gotowe mieszanki przeznaczone specjalnie dla szczurków.
